کسب رتبه اول جهانی در شتاب علمی/حضور 45 دانشگاه ایرانی در لیست برترین‌های دنیا

ایران در سال 2016 تعداد 312 مقاله برتر تولید کرده و در سال 2016 در شاخص شتاب علمی (تولید مقالات علمی) رتبه اول را کسب کرد، در حالی که این رتبه در سال 2013، 25 بوده است.

به گزارش وبسایت مقاله نویسی ISI20  به نقل از ایسنا، صحنه مناظره‌های انتخاباتی فرصتی را فراهم کرده است که مخالفان و موافقان از جنبه‌های مختلف، کشور را به نقد بکشانند و در این بین وضعیت رشد علمی، تولید فناوری،‌ رشد و شتاب علمی و میزان تولید مقالات پر استناد از جمله موضوعاتی است که بازار آن در این روزها داغ است.

بر اساس آمار پایگاه‌های بین المللی رشد و شتاب علمی ایران نه تنها کاهش نیافته است، بلکه روند افزایشی را دنبال می‌کند. 

وضعیت ایران در تولید مقالات یک درصد برتر

بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی پایگاه وب آو ساینس (ISI) تعداد مقالات برتر کشور در سال 2016 به 312 مورد رسید و این تعداد در سال 2015 تعداد 222 مقاله بوده و این اعداد نشان می‌دهد که رشد کشور از لحاظ تعداد مقالات برتر به 41 درصد رسیده است. ضمن آنکه ایران در بین 25 کشوری که بیشترین تعداد مقالات برتر دنیا را در سال 2016 تولید کرده‌اند، رتبه نخست را از لحاظ تولید مقالات یک درصد برتر کسب کرده است.

مقالات یک درصد برتر که به آنها مقالات برتر نیز گفته می‌شود، یک درصد از مقالات دنیا را شامل می‌شوند که 18 درصد از استنادهای دنیا را کسب کرده‌اند. به عبارت دیگر این گروه از مقالات بیش از هر مقاله‌ای در دنیا مورد استفاده سایر پژوهشگران در اقصی نقاط جهان قرار گرفته است.

فهرست مقالات یک درصد برتر هر دو ماه یکبار روزآمد می‌شود و تنها مقالاتی که هنوز از لحاظ تعداد استنادهای دریافتی در دسته مقالات یک درصد برتر دنیا قرار گرفته باشند، در این فهرست باقی می‌مانند.

بعد از جمهوری اسلامی ایران، هند با 21 درصد بیشترین رشد دنیا را از لحاظ تعداد مقالات یک درصد برتر داشته است. برزیل با 16درصد و لهستان با 9 درصد رشد در جایگاه‌های بعدی سوم و چهارم قرار گرفته‌اند. سایر کشورهای دنیا بین 5 تا 19 درصد رشد منفی و کشورهای عربستان سعودی و سنگاپور بیشترین رشد منفی رادر این زمینه داشته‌اند که مقدار آن منفی 18 و 19 درصد بوده است.

از لحاظ تعداد مقالات برتر نیز ایران در سال 2016 توانست 312 مقاله برتر به ثبت برساند که در مقایسه با سایر کشورها از لحاظ تعداد مقالات یک درصد برتر، در جایگاه 21 دنیا قرار گرفته است. تنها دو کشور ایران و عربستان سعودی از بین کشورهای اسلامی و منطقه در بین 25 تولیدکننده برتر دنیا قرار گرفته‌اند.

بر اساس این دو آمار ایران در سال 2016 چه در منطقه و چه در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست منطقه و جهان اسلام را از لحاظ حجم مقالات یک درصد برتر کسب کرده است. عربستان سعودی بعد از جمهوری اسلامی ایران و در جایگاه 22 دنیا قرار دارد.

کشورهای برتر در تولید مقالات یک درصد برتر

مقایسه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور با دنیا

پایگاه ISI فهرست دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی برتر را هر دو ماه یکبار روزآمد می‌کند و به معرفی دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا می‌پردازد. رشد کیفیت تولیدات علمی کشور مهمترین عامل افزایش تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور در جمع موثرترین‌های دنیا است.

بر این اساس در خرداد ماه سال 1394 بررسی پایگاه شاخص‌های اساسی علم نشان داد که ۳۰ دانشگاه و پژوهشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های یک درصد برتر دنیا قرار گرفتند. در آبان ماه همان سال با رشد کیفیت تولیدات علمی در کشور تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور به ۳۳ مورد افزایش یافت و این رقم در خرداد ماه سال 95 به  35 رسید.

در دی ماه سال 1395 نیز بررسی برترین‌ها نشان داد که این رقم به ۴۳ دانشگاه و پژوهشگاه رسیده و در آخرین بررسی صورت گرفته مشخص شد که تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور در میان موسسات برتر دنیا به ۴۵ مورد افزایش یافته است.

در بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور ۱۲ دانشگاه علوم پزشکی، 4 پژوهشگاه، ۱۸ دانشگاه جامع، ۹ دانشگاه صنعتی و دو دانشگاه غیرمتمرکز در جمع موثرترین‌های دنیا قرار گرفتند و در بین دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، شیراز، اصفهان، تبریز، مشهد، ایران، کرمان، بقیة‌الله (عج)، مازندران، زاهدان و کردستان در جمع موثرترین‌ها قرار دارند. در بین پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی نیز نام  پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، انستیتو پاستور ایران، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و جهاد دانشگاهی در بین مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا مشاهده می‌شود.

در بین دانشگاه‌های جامع نیز  دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، شهید بهشتی، اصفهان، رازی، گیلان، بوعلی سینا، کاشان، شهید باهنر کرمان، ارومیه، سمنان، یزد، یاسوج، الزهرا (س) و خلیج فارس در بین موثرین‌های دنیا جای گرفته‌اند.

دانشگاه‌های امیرکبیر، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، نوشیروانی بابل، صنعتی شاهرود، صنعتی سهند تبریز و صنعتی شیراز با حفظ جایگاهشان در مقام دانشگاه‌های صنعتی یک درصد برتر دنیا باقی ماندند. در بین دانشگاه‌های غیرمتمرکز نیز دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور در جمع موثرترین‌های دنیا باقی ماندند. 

شتاب علمی ایران 

ایران در سال 2016 در شاخص شتاب علمی (تولید مقالات علمی) رتبه اول را کسب کرد، در حالی که این رتبه در سال 2013، 25 بوده است.

علاوه بر آن کشور با 3 برابر شدن درصد تولید مقالات علمی در سطح یک درصد برتر دنیا قرار گرفت، ضمن آنکه تعداد دانشمندان ایرانی برتر در سطح بین‌المللی در سال 2013 رشد حدود 40 درصدی داشته است.

بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی پایگاه ISI، ایران 1.74 درصد در تولید علم جهانی سهیم بوده است، در حالی که این میزان در سال 2013 به میزان 1.377 درصد گزارش شده است.

وضعیت ایران در 7 شاخص به شرح ذیل است:

وضعیت ایران در سطح جهان اسلام

بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی پایگاه اسکوپوس رتبه ایران در منطقه و جهان اسلام در سال 2013 یک بوده و این رتبه تا سال 2016 حفظ شده است. علاوه بر آن تعداد دانشگاه‌های ایران در یک درصد دانشگاه‌های برتر و تاثیرگذار دنیا بر اساس آمارهای رتبه‌بندی لایدن در سال 2013 تعداد 5 دانشگاه بوده است که این تعداد در سال 2016 به 14 دانشگاه افزایش یافته است.

ایران با ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری توانسته است در سال 2013 به میزان 14.1 میلیون دلار صادرات محصولات دانش‌بنیان داشته باشد که این میزان صادرات در سال 2015 به میزان 215 میلیون دلار افزایش یافته است.