به گزارش وبسایت مقاله نویسی ISI20 به نقل از مهر به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی با اعلام این خبر افزود: این رتبه در مقایسه با سال ۲۰۱۲ میلادی هفت پله ارتقا و ۵۴ درصد رشد را نشان می دهد.
وی افزود: مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید دانشگاه ها در مرداد ماه ۹۲ استفاده از پیشرفت علمی برای گسترش و نفوذ زبان فارسی را مورد تاکید قرار داده و اشاره فرمودند که باید زبان فارسی گسترش و نفوذ فرهنگی زبان فارسی در سطح جهان روز به روز بیشتر و باید کاری کرد که در آینده، آن کسانی که از پیشرفتهای علمی کشور ما استفاده می کنند، ناچار شوند بروند زبان فارسی را یاد بگیرند.
دهقانی با اشاره به جایگاه زبان فارسی در دنیای علم اظهار داشت: در نقشه جامع علمی کشور، ۸ هدف کلان برای نظام علم و فناوری کشور برشمرده شده که ششمین آن ارتقای جایگاه زبان فارسی در بین زبان های بین المللی علمی است.
وی افزود: در این نقشه اقدامات مختلفی برای رسیدن به این هدف برشمرده شده است که شامل افزایش پذیرش دانشجویان خارجی، نگارش مقالات علمی تخصصی به زبان روان فارسی، تاسیس رشته های زبان فارسی در دانشگاه های مختلف دنیا و توسعه و ابداع روش های سهل و سریع فارسی آموزی می شوند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با طرح این پرسش که آیا گسترش زبان فارسی به عنوان یک زبان علمی در سطح بین المللی افزایش یافته است، افزود: محققین در سرتاسر دنیا از طریق نشریات از آخرین تحولات و دستاوردهای رشته علمی شان مطلع می شوند. نشریات علمی یکی از مهمترین ابزارهای تبادل اطلاعات در دنیای علم امروز هستند، اما هر نشریه علمی ابزار موثری برای تبادل اطلاعات محسوب نمی شود.
وی گفت: از مجموع کل نشریاتی که در سطح بین المللی منتشر می شوند، پایگاه های استنادی بین المللی معتبرترین ها را نمایه سازی می کنند، بنابراین این پایگاه ها شریان اصلی علمی دنیا را پوشش داده اند، اما تا چه حد نشریات فارسی توانسته اند در شریان اصلی علم بین المللی وارد شوند؟
سرپرست ISC ادامه داد: پایگاه های استنادی علاوه بر نشریات علمی، کنفرانس های علمی را نیز نمایه سازی می کنند. این کنفرانس ها نیز ابزاری برای تبادل اطلاعات در جوامع علمی هستند. پایگاه های استنادی بین المللی به نمایه سازی محتوای کنفرانس های علمی می پردازند. سالانه کنفرانس های متعددی در سطح کشور برگزار می شوند، اما چه تعداد از آنها در پایگاه های بین المللی همانند نظام های استنادی نمایه سازی می شوند؟
دهقانی گفت: هر چند امروزه زبان انگلیسی زبان اصلی علم محسوب می شود، اما کمیت تولید علم به زبان فارسی در پایگاه های استنادی بین المللی رشد داشته است. این کمیت شامل مجلات علمی و همچنین کنفرانس هایی است که به زبان فارسی تولید و در پایگاه استنادی بین المللی نمایه سازی می شوند.
وی افزود: بر اساس اطلاعات پایگاه استنادی اسکوپوس، جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۰۵ میلادی رتبه ۲۸ دنیا را از لحاظ تعداد مدارک منتشر شده به زبان فارسی در اختیار داشت. هر چند این رتبه در سال ۲۰۰۹ میلادی به رتبه ۳۰ تنزل پیدا کرد، اما از سال ۲۰۱۰ میلادی کمیت تولید علم منتشر شده به زبان فارسی روندی صعودی داشته بطوریکه در سالهای ۲۰۱۰ ، ۲۰۱۱ ، ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ میلادی به ترتیب جایگاه زبان فارسی به رتبه های ۲۸، ۲۴ ، ۲۱ و ۱۷ ارتقا یافته است.
وی گفت: همچنین در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی زبان فارسی به ترتیب رتبه های ۱۷ و ۱۶ دنیا را در اختیار دارد. زبان فارسی از ابتدای سال ۲۰۱۶ تاکنون نیز رتبه ۱۴ را دارد.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: نباید نادیده گرفت که تقریباً سهم زبان های غیرانگلیسی زبان در مقایسه با زبان انگلیسی از کل تولید علم بین الملل اندک است و از سهم زبان انگلیسی در طی ۱۰ سال گذشته نه تنها کاسته نشده است، بلکه این سهم افزایش نیز یافته است.
وی افزود: در سال ۲۰۰۵ میلادی از کل تولید علم دنیا ۸۷ درصد به زبان انگیسی تولید می شد، اما این میزان در سال ۲۰۱۴ میلادی به ۹۲ درصد افزایش یافته است. زبان چینی دومین زبان علمی دنیا است و به طور متوسط ۴ درصد تولید علم دنیا به زبان چینی است. زبان اسپانیایی و آلمانی بعد از زبان چینی رتبه های بعدی را در اختیار دارند.
دهقانی افزود: هر چند سهم زبان اسپانیایی از سال ۲۰۰۵ میلادی تاکنون ۱ درصد از کل تولید علم دنیا بوده است، اما زبان آلمانی افت یک درصدی را نشان می دهد. در سال ۲۰۰۵ میلادی دو درصد (۲ درصد) تولید علم دنیا به زبان آلمانی بود در حالیکه در سال ۲۰۱۴ یک درصد (۱ درصد) تولید علم دنیا به این زبان تولید می شود.
وی گفت: سهم زبان فارسی از کل تولید علم دنیا از ۰.۰۱ درصد در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۰.۰۶ درصد در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی ارتقا پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۴ میلادی سهم زبان عربی از علم دنیا ۰.۰۱ درصد بود، این در حالی است که سهم این زبان در سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ میلادی حدود ۰.۰۳ درصد بوده است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) یادآور شد: بنابراین به نظر می رسد کشورهای عربی این مسئله مهم را در سیاست های علمی خود نگنجانده اند. در سال ۲۰۱۵ میلادی سهم زبان های نروژی، کورواتی، اوکراینی، مجارستانی، اسلوونی، اسلواکی، بوسنی، لیتوانیایی، فنلاندی و دانمارکی از زبان فارسی کمتر شده است.
وی افزود: از سال ۲۰۰۵ میلادی تاکنون ۱۰ هزار و ۱۱۶ مقاله علمی به زبان فارسی در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه سازی شده است که با توجه به تعداد ۳۷۱ هزار و ۳۵۵ مدرکی که از جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه نمایه سازی شده است باید گفت سهم زبان فارسی ۲.۷ درصد از کل تولید علم کشور بوده است.
دهقانی خاطرنشان کرد: در سال ۲۰۰۵ میلادی تعداد ۲۲۶ مقاله به زبان فارسی در سطح بین المللی منتشر شده بود، اما این میزان درسال ۲۰۱۵ به ۱۵۷۹ مورد افزایش یافت که برابر با ۳.۷ درصد از کل تولید علم کشور در سال ۲۰۱۵ است.
دهقانی گفت: به نظر می رسد علیرغم رشد زبان فارسی به عنوان زبان علم بین الملل، کشور نیاز دارد تا گام های بزرگی در این زمینه بردارد. یکی از مناسب ترین راه های عملی برای گسترش زبان فارسی سرمایه گذاری در صنعت نشر حرفه ای و تشویق نشریات و کنفرانس های علمی فارسی به عنوان زبان علم است.
وی گفت: بازار نشر علم دنیا یک بازار انحصاری بوده به گونه ای که تنها ۷ ناشر بین المللی بیش از ۵۰ درصد مقالات دنیا را منتشر می کنند، بنابراین توسعه زبان فارسی به عنوان زبان علم بین المللی نیازمند سرمایه گذاری، برنامه ریزی، آموزش و تشویق مولفه های اثرگذار در نشر علم است.
