رتبه سوم جهانی ایران از لحاظ شتاب علمی/ آخرین وضعیت طرح کلان رصدخانه ملی
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه ایران از لحاظ شتاب علمی در رتبه سوم جهان قرار گرفته است، گفت: 22 درصد مقالات علمی تولید شده کشور با مشارکت اعضای هیات علمی و محققان بین‌المللی بوده است. ضمن آنکه در سال 2016 براساس اطلاعات لایدن، 14 دانشگاه ایران در میان دانشگاههای برتر دنیا قرار گرفته است.
به گزارش وبسایت مقاله نویسی ISI20 به نقل از ایسنا، دکتر وحید احمدی در نشست خبری روز یکشنبه، 24 مرداد ماه با اشاره به رشد مثبت تولیدات علمی ایران در پایگاه‌های بین‌المللی خاطرنشان کرد: بر اساس آمار پایگاه آی‌اس‌آی تعداد مقالات ایران از سال 2011 تا 2014، افزایش و رشد مثبت را نشان می‌دهد. در سال 2015 این آمار کاهش یافته که این امر به دلیل تکمیل نبودن آمارهای این سال است.
وی رتبه ایران در پایگاه آی‌اس‌آی در سال 2015 را 20 و در پایگاه اسکوپوس 17 ذکر کرد و ادامه داد: این رتبه در سال 2014، 16 بوده است.
احمدی سهم تولیدات علمی ایران را در سال 2015 بر اساس پایگاه آی‌اس‌آی و اسکوپوس 1.37 درصد ذکر کرد و یادآور شد: این عدد در سال 2011، 1.37 و در سال 2012، 1.38 بوده است و به نظر می‌رسد با تکمیل آمارها در سال 2015 این عدد بیشتر شود.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه ایران هرگز دچار رکود علمی نبوده است و همواره شاهد رشد علمی آن بوده‌ایم، یادآور شد: ایران در سال 2014 حدود 8 درصد رشد از لحاظ تولید مقالات علمی داشته که این امر نشان می‌دهد ایران سومین کشور در دنیا از لحاظ نرخ رشد مقالات علمی است.
وی با اشاره به تعداد مقالات پراستناد محققان کشور در پایگاه‌های بین‌المللی اضافه کرد: سهم تولید مقالات یک درصد با بیشترین استناد در سال 2015، 1.8 درصد بوده که کشورهای چین، هند و تایوان بعد از ایران قرار دارد.
قرار گرفتن دانشگاههای ایران در بین دانشگاههای برتر جهان
دبیرکل شورای عالی عتف با اشاره به رتبه‌بندی لایدن خاطرنشان کرد: ایران در سال 2011 و 2012 هیچ دانشگاهی در بین دانشگاههای برتر دنیا نداشته است؛ ولی در سال 2013، پنج دانشگاه و در سال 2016 تعداد 14 دانشگاه ایران در رتبه‌بندی لایدن قرار گرفته است.
به گفته وی، بر اساس اعلام پایگاه تایمز، ایران در سال 2016 توانسته است هشت دانشگاه را در میان دانشگاههای برتر به ثبت برساند.
احمدی خاطرنشان کرد: ایران از لحاظ تعداد دانشگاههای برتر بر اساس پایگاه تایمز در سال 2012 رتبه 32 و در سال 2014 رتبه 23 را کسب کرده است.
سهم دیپلماسی ایران از کل تولیدات علمی
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه یکی از شاخص‌های رشد علمی، تولید مقالات علمی با پژوهشگران بین‌المللی است، گفت: از کل مقالات تولید شده علمی ایران، 22 درصد آن در سال 2016 با مشارکت محققان و اعضای هیات علمی سایر کشورها تولید شده است که این میزان در سال 2014، 17 درصد بوده است.
احمدی خاطرنشان کرد: سهم مقالات ایران از مقالات یک درصد دنیا بر اساس پایگاه آی‌اس‌آی از 0.57 درصد در سال 2014 به 1.42 درصد در سال 2015 رسیده است که این امر نشان می‌دهد ایران به سمت تولید مقالات برتر دنیا خیز برداشته است.
رتبه علمی ایران در حوزه‌های تخصصی
احمدی با اشاره به وضعیت تولیدات علمی ایران در حوزه‌های تخصصی افزود: رتبه ایران در مهندسی شیمی در دنیا از سال 2011 از 8 به رتبه 3 در سال 2016 رسید. در حوزه نانوفناوری نیز از رتبه 9 در سال 2011 به رتبه 6 در سال 2016 دست یافته‌ایم.
به گفته وی، ایران در حوزه سلول‌های بنیادی در بازه زمانی 2011 تا 2016 از رتبه 8 به رتبه 13، در حوزه فیزیک هسته‌ای از رتبه 15 به رتبه 14 و در حوزه مهندسی مکانیک از رتبه 8 به رتبه 5 دست یافت.
ایجاد دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه‌ها
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس راه‌اندازی دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه‌ها را از جمله اقدامات مهم وزارت علوم نام برد و افزود: از سال 1393 این دفاتر در چهار دانشگاه امیرکبیر، صنعتی شریف، صنعتی اصفهان و تهران ایجاد شده است که این تعداد در حال افزایش است.
وی همچنین از افزایش رشد ایجاد انجمن‌های علمی خبر داد و یادآور شد: تعداد انجمن‌های علمی ایران از 13 انجمن در سال 2012 به 351 انجمن در سال 2016 رسیده است. ضمن آنکه تعداد نشریات علمی پژوهشی از 934 نشریه به 1027 نشریه و تعداد مجلات علمی ترویجی از 28 نشریه به 45 نشریه افزایش یافته است.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزایش تعداد آزمایشگاه‌های مرکزی را از دیگر دستاوردهای این وزارتخانه نام برد و ادامه داد: تعداد آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها از 3500 آزمایشگاه به 12594 آزمایشگاه افزایش یافت. ضمن آنکه در 60 آزمایشگاه نظام ایمنی مستقر شده است.
احمدی با اشاره به افزایش تعداد پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد خاطرنشان کرد: مراکز رشد از 91 مورد به 131 مرکز افزایش یافته و با ایجاد حداقل یک پارک علم و فناوری در دانشگاه در حال حاضر 39 پارک علم و فناوری نیز در کشور ایجاد شده است که در این تعداد پارک، 946 شرکت مستقر شده است.
وی، تعداد واحدهای فناور مستقر در پارک‌های علم و فناوری را 3 هزار واحد نام برد و اضافه کرد: تعداد مراکز کارآفرینی از یک مرکز به 112 مرکز افزایش یافته که حدود 30 هزار اشتغال در آن ایجاد شده است.
میزان صادرات محصولات دانش‌بنیان
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم میزان صادرات محصولات 2012 را به میزان 0.7 میلیارد دلار ذکر کرد و ادامه داد: این رقم در سال 2015 به حدود 51 میلیون دلار رسیده است و طی دو سال مبلغ 115 میلیون دلار صادرات محصولات دانش‌بنیان داشته‌ایم.
احمدی با اشاره به میزان حجم قراردادهای فروش محصولات دانش‌بنیان یادآور شد: حجم قراردادهای فروش محصولات دانش‌بنیان در نمایشگاه‌ها و فن‌بازارها در سال 2013 تنها 5 میلیارد تومان بوده که در سال 94 به 425 میلیارد ریال بالغ شده است.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم تصریح کرد: تعداد فناوری‌های ایجاد شده در پارک‌ها از 539 فناوری در سال 2012 به 1587 فناوری در سال 2015 رسیده است. ضمن آنکه میزان فناوری‌های صادر شده از 9 فناوری در سال 2012 به 27 فناوری در سال 2014 رسیده است.
به گفته وی، در سال 2015 تعداد 695 ایده به محصول تبدیل شده که این عدد در سال 2016 به 1493 ایده رسیده است. ضمن آنکه تعداد ایده تبدیل به محصول تجاری‌سازی شده از 695 ایده به 1008 ایده در سال 2015 رسیده است.
تلاش پارک‌های علم و فناوری با سقف کوتاه اعتبارات
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری کل اعتبارات اختصاص داده شده به پارک‌های علم و فناوری را در سال 1394 حدود 120 میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: از این میزان تنها 100 میلیارد تومان آن از سوی وزارت علوم تامین شده و مابقی درآمد پارک‌ها بوده است.
به گفته وی، میزان گردش مالی پارک‌های علم و فناوری در سال 2014 مبلغ 1840 میلیارد تومان بوده است.
احمدی با تاکید بر اینکه اشتغال ایجاد شده در پارک‌های علم و فناوری از نوع اشتغال سطح بالا است، افزود: برای ایجاد هر شغل در پارک‌ها مبلغ 40 میلیارد تومان هزینه شده که این مبلغ یک پنجم سایر مراکز است.
ایجاد مناطق علم و فناوری
دبیرکل شورای عالی عتف فعال کردن مناطق ویژه علم و فناوری را از جمله اقدامات وزارت علوم نام برد و اظهار کرد: بر این اساس تاکنون پنج منطقه علم و فناوری در اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، یزد و بوشهر راه‌اندازی شده است.
وی با تاکید بر اینکه اساسنامه و آیین‌نامه مربوط به این مناطق در شورای عتف تدوین شده و به تصویب رسیده است، ادامه داد: علاوه بر آن سازمان‌های عامل هر یک از این مناطق مشخص شده و فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.
واگذاری میادین نفتی به دانشگاه‌ها
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ارتباط دانشگاه و صنعت و ساماندهی این ارتباط را از دیگر اقدامات وزارت علوم نام برد و گفت: در این زمینه 20 میدان نفتی برای توسعه فناوری‌های مربوط به ازدیاد برداشت از میادین به 9 دانشگاه و مرکز پژوهشی واگذار شده و حجم قرارداد منعقد شده در این زمینه بیش از 1000 میلیارد تومان بوده است.
وی با تاکید بر اینکه این قرارداد در زمینه فناوری‌های پایین‌دستی شامل گاز و پتروشیمی می‌شود، ادامه داد: علاوه بر این، قراردادی در زمینه بالادستی صنعت نفت به مبلغ 500 میلیارد تومان منعقد شده است. مدت‌زمان اجرای قرارداد توسعه فناوری ازدیاد برداشت میادین نفتی 10 ساله است که از دو سال پیش آغاز شده است.
همکاری با پروژه‌های حوزه دفاعی
احمدی با تاکید بر اینکه 1200 طرح تحقیقاتی در حوزه دفاعی در دستور کار دانشگاه‌ها قرار دارد، خاطرنشان کرد: 9 طرح کلان ملی با همکاری وزارت دفاع در کنار 1200 طرح با همکاری وزارت دفاع در حال اجرا است.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به همکاری این وزارتخانه با وزارت نیرو یادآور شد: بر اساس تفاهمنامه‌ای که منعقد شد، طرح حمایت از پایان‌نامه‌ها و اجرای پسادکتری در حال اجرا است؛ ضمن آنکه با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت طرح فرصت مطالعاتی اساتید در بخش صنعت نیز در حال اجراست؛ ولی اجرای کامل آن نیاز به تامین اعتبارات دارد و امیدواریم در سال جاری با تامین اعتبارات بتوانیم این طرح را فعال کنیم.
تلاش برای توسعه علوم انسانی
دبیرکل شورای عتف با اشاره به تلاش‌های وزارت علوم برای توسعه پژوهش‌های علوم انسانی از ایجاد شورایی در این زمینه خبر داد و گفت: این شورا از سال 93 فعال شده و برنامه‌های راهبردی و اقدامات اجرایی را برای حوزه پژوهشی علوم انسانی تهیه کرده است. بر این اساس همه مراکز فعال در حوزه نیروی انسانی دارای برنامه راهبردی هستند که امیدواریم با اجرایی کردن این برنامه از موازی‌کاری‌ها جلوگیری شود.
دست یاری وزارت علوم به سمت سازمان برنامه و بودجه برای اجرای طرح‌های کلان ملی
احمدی با اشاره به وضعیت طرح‌های کلان ملی افزود: به منظور ساماندهی این طرح‌ها، طرح‌های کلان ملی در سه دسته تقسیم‌بندی شدند. دسته اول شامل طرح‌هایی است که بیشترین سهم اعتبارات آن باید از سوی شورای عتف تامین شود. این دسته از طرح‌ها شامل طرح‌های پایه و بنیادی است که 80 درصد اعتبارات آن از سوی شورای عتف و 20 درصد آن از سوی دستگاه متقاضی تامین خواهد شد.
وی دسته دوم این طرح‌ها را پروژه‌هایی ذکر کرد که 70 درصد از اعتبارات آن‌ها از سوی دستگاه متقاضی تامین می‌شود و ادامه داد: دسته سوم مربوط به طرح‌هایی است که به صورت 50- 50 از سوی شورای عتف و دستگاه متقاضی تامین می‌شود.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه در سال گذشته به علت کمبود اعتبارات، مبلغی برای این طرح‌ها در نظر گرفته نشد، تصریح کرد: بیشترین طرح‌های کلان مربوط به گروه دسته دوم هستند و به طور کلی مبلغ 878 میلیارد تومان سهم شورای عتف برای طرح‌های کلان ملی است.
احمدی با بیان اینکه 13 طرح کلان ملی تاکنون دستگاه سفارش‌دهنده ندارند، خاطرنشان کرد: تاکنون طرح‌های کلان ملی به میزان 4.3 درصد پیشرفت داشته‌اند و میزان پیشرفت فیزیکی طرح‌ها نیز به میزان اعتباراتی که داده شده است، حدود 8.39 درصد بوده است.
به گفته وی، تاکنون مبلغ 120 میلیارد تومان به طرح‌های کلان ملی از سوی شورای عتف اختصاص داده شده است.
آخرین وضعیت طرح رصدخانه ملی
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه طرح رصدخانه ملی از پروژه‌های معاونت علمی بوده است، یادآور شد: با تصویب شورای عتف این طرح جزء طرح‌های کلان ملی قرار گرفت.
به گفته وی، این امر موجب شد تا این طرح دارای ردیف اعتبارات شود؛ از این رو مشکلی برای ادامه این طرح در زمینه کمبود اعتبارات نداریم.
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم با اشاره به اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: آیین‌نامه مربوط به تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان توسط اعضای هیات علمی در 20 مردادماه جاری به دانشگاه‌ها ابلاغ شد که با ابلاغ این آیین‌نامه تکلیف اساتید برای تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان روشن شده است.
وی همچنین با اشاره به تعیین تکلیف‌شدن معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان افزود: در سال 93 آیین‌نامه معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان به امضای وزیر علوم و وزیر اقتصاد رسید که بر اساس آن این شرکت‌ها از معافیت 15 ساله برخوردار خواهند شد.
احمدی از تلاش وزارت علوم برای اعطای پژوهانه خبر داد و در این باره توضیح داد: پرداخت پژوهانه به دانشجویان و اساتید از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری صورت می‌گرفت که با توقف این طرح از سوی این معاونت، وزارت علوم با همکاری صندوق رفاه دانشجویان وامی تحت عنوان وام دانشجویان دکتری به عنوان پژوهانه به دانشجویان دوره دکتری پرداخت.
وی، میزان وام پرداخت شده به دانشجویان دکتری را 21 میلیارد تومان ذکر کرد و ادامه داد: درصدد هستیم این میزان را در سال 95 تا 30 درصد افزایش دهیم. ضمن آنکه تعداد افراد متقاضی بیشتری از این وام بهره‌مند شوند.
راه‌اندازی صندوق‌های پژوهش و فناوری
احمدی با تاکید بر اینکه ایجاد صندوق‌های پژوهش و فناوری تاکنون مسکوت مانده بود، خاطرنشان کرد: با پیگیری‌های انجام شده از سوی وزارت علوم راه‌اندازی این صندوق‌ها تبدیل به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی شد که بر اساس آن از 18 صندوق به 20 صندوق پژوهش و فناوری رسیدیم.
