دکتر محمدجواد دهقانی در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: با یک نگاه راهبردی، مرجعیت علم و فناوری بهترین هدف برای تبدیل علم به ثروت و قدرت است. کسب مرجعیت علم و فناوری در جهان اولین بند از سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. هر چند نهضت جنبش علمی در طی چند سال گذشته در کشور شکل گرفته است، اما مسیر دشواری تا دستیابی به مرجعیت علم و فناوری جهان وجود دارد.
دهقانی اظهار داشت: دستیابی به مرجعیت علم و فناوری جهان بدون ژرف نگری و برنامه ریزی ناممکن خواهد بود. دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کشور بایستی در حوزه دیپلماسی علم و فناوری و اثرگذاری اقتصادی گام های اساسی بردارند.
وی افزود: دانشگاه های کشور در چندین سال گذشته نشان دادند که از توان علمی بسیار بالایی برخوردار هستند، اما نقش تمامی این دانشگاه ها در پیشبرد علم کشور یکسان نیست و البته آنها از ظرفیت ها و بودجه های یکسانی نیز برخوردار نیستند.
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST) ادامه داد: میزان استنادها به انتشارات علمی یک کشور از جمله شاخص های مهمی است که بیانگر میزان تکیه نظام جهانی علم بر علم آن کشور است. دنیای علم امروز استنادها را به عنوان یکی از شاخص های اصلی مرجعیت پذیرفته است. نخبگان علمی دنیا پراستنادترین آن ها هستند و همین نخبگان نقش بسزائی در مرجعیت علمی و فناوری دانشگاه ها دارند.
۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا در پنج سال گذشته ۳۴ درصد از کل استنادهای دنیا را دریافت کرده اند
دهقانی تاکید کرد: در بیست و پنج سال گذشته بیش از ۳۶۰ میلیون استناد در دنیای علم صورت گرفته است که ۸۰ درصد این استنادها تنها در هفت درصد از کشورهای دنیا صورت گرفته است. بنابراین، کسب مرجعیت علمی دشوار بوده و نیازمند برنامه ریزی و یک جهاد علمی است. ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا در پنج سال گذشته ۳۴ درصد از کل استنادهای دنیا را دریافت کرده اند. آنها همچنین ۲۱درصد از علم دنیا را تولید می کنند، اما به هر ترتیب آنها بیش از تولید علم شان استناد دریافت می کنند.
وی اظهار داشت: پایگاه طلایه داران علم تامسون رویترز ISI فهرستی از موثرترین دانشگاه های دنیا را معرفی می کند. دانشگاه ها براساس تعداد استنادهایی که در طی ۱۰ سال گذشته دریافت کرده اند انتخاب شده اند. این فهرست هر دو ماه یکبار روزآمد شده به نحوی که دانشگاه ها مرتبا مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت عدم کسب حد نصاب امتیاز، حذف می شوند. برای انتخاب موثرترین دانشگاه ها، کلیه دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی دنیا بر حسب میزان اثرگذاری آن ها مشخص و مرتب سازی می شوند. در گام بعدی یک درصد برتر آنها که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده اند انتخاب و معرفی می شوند.
سرپرست ISC خاطرنشان کرد: ۳۰ دانشگاه از کشور جمهوری اسلامی ایران در میان یک درصد دانشگاه های برتر که دارای بیشترین میزان اثر گذاری بوده اند مشاهده می شود.
ترکیب ۳۰ دانشگاه برتر: ۱۲ دانشگاه جامع و ۱۰ دانشگاه علوم پزشکی، هفت دانشگاه صنعتی و دانشگاه آزاد
دهقانی اظهار داشت: در بین دانشگاه های جامع، نام ۱۲ دانشگاه از جمله دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شیراز، تبریز، فردوسی مشهد، رازی، بوعلی سینا، کاشان، یاسوج، شهید باهنر کرمان، ارومیه و سمنان به ترتیب اثرگذاری در این فهرست حاضر شده اند. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی نیز در لیست یک درصد دانشگاه های برتر دنیا قرار گرفته و در این فهرست حضور دارد.
وی گفت: از این میان کلیه دانشگاه های علوم پزشکی، یک سوم دانشگاه های برتر کشور در این حوزه را تشکیل می دهند. در این گروه به ترتیب دانشگاه های علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی شیراز، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی تبریز، موسسه پاستور ایران، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی کرمان و بقیة الله (عج) در رده دانشگاه های یک درصد برتر دنیا حضور دارند.
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST) افزود: همچنین، هفت دانشگاه صنعتی کشور در زمره یک درصد دانشگاه های برتر دنیا قرار گرفته که دانشگاه های صنعتی شریف، صنعتی اصفهان، صنعتی امیرکبیر، علم صنعت ایران، خواجه نصیر طوسی، صنعتی بابل و صنعتی شیراز به ترتیب میزان اثرگذاری فهرست دانشگاه های یک درصد برتر جهان آورده شده اند.
دهقانی اظهار امیدواری کرد: دانشگاه های برتر با پیگیری برنامه راهبردی خود در راستای مرجعیت علم و فناوری در جهان و در تحقق سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری گام بردارند.
