یک عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران با تأکید براینکه ارتباط دانش با صنعت یکی از مهم ترین راهکارهای ارتقای کیفی دانشگاه ها در حوزه مهندسی محسوب می شود،‌بر افزایش سهم پژوهش در ساختار آموزشی دانشگاه ها و لزوم توجه به نیازهای رفاهی اعضای هیئت علمی و پژوهشگران تأکید کرد.

دکتر فرخ حجت کاشانی در گفت‌وگو با خبرنگار دانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)‌ با اشاره به اینکه چالش‌های زیادی در همه سطوح وجود دارد اما مهم‌ترین نکته ایجاد فضایی است که دانشجو بتواند با آن تطبیق پیدا کند،گفت: زمانی که افراد رشته‌ای را انتخاب می‌کنند گرایش‌های زیادی ذیل هر رشته وجود دارد که باید در انتخاب رشته راهنمایی شود.

وی با اشاره به اینکه انتخاب رشته برای دانشجو دردرجه اول خیلی مهم است، اظهارکرد: یکی از ویژگی‌های رشته انتخابی مطلوب سطح گستردگی آن و ظرفیت توسعه آن است. زمانی که دانشجویان وارد دانشگاه می شوند ما رشته‌های گوناگون را برای آنها توضیح می‌دهیم و سعی می کنیم به آنها کمک کنیم تا انتخاب مناسبی داشته باشند.

مهم‌ترین مساله ارتباط با صنعت است

کاشانی یکی دیگر از چالش‌های آموزش عالی را توانایی به کارگیری علم و دانش در فضای اجرایی و مراکز صنعتی دانست و خاطرنشان کرد: علم و دانشی که در دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود باید به گونه‌ای باشد که دانشجویان بتوانند از آن در فضای عملی استفاده کرده و این دانش را با فعالیت در مراکز صنعتی به کار گیرند.

وی همچنین افزود: در بعضی رشته‌ها بدون آنکه شیوه کاربرد آن در فضای صنعتی کشور را ارائه کند، صرفا مواد نظری را انتقال می‌دهد و شرایطی برای ارتباط بین دانش و صنعت را فراهم نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت درهمین رابطه بیان کرد: وقتی که موضوع آنتن را آموزش می‌دهیم باید ضمن آموزش این پدیده کاربرد پدیده در صنعت را نیز آموزش دهیم و دانشگاه با تربیت نیروی فعال و دارای سطح علمی بالا باید نیازمندی بخش صنعتی کشور را تامین کند کار ما در دانشگاه درس دادن و نمره گرفتن محدود نمی‌شود.

وی اظهارکرد: دانشجویان باید صنعت کشور را آباد کنند و این بخش را از کشورهای خارجی بی‌نیاز کنند برای مثال برخی از مواد مورد نیاز برای ساخت آنتنی که اختراع شده از کشورهای همسایه وارد می شود. محققان دانشگاهی باید با تولید نمونه‌های خاص و انجام تحقیقات گسترده نیازهای صنعت کشور را پاسخ دهند.

کاشانی در ادامه یکی از راه کارهای تحقق ارتباط صنعت با دانشگاه را اصلاح شیوه آموزشی دانست و افزود: ارائه فرصت مطالعاتی در قالب اجرای طرح‌های پژوهشی در مراکز صنعتی و فعالیت در بخش‌های صنعتی کشور می تواند دراین زمینه بسیار مؤثر باشد. اساتید با حضور در فضای صنعتی کشور و بررسی و مطالعه دقیق این شرایط به کاستی‌های آن واقف شده و در کلاس‌های درس کاستی‌های موجود را به دانشجویان انتقال دهند. به این ترتیب دانشجویانی که وارد فضای صنعتی کشور می‌شود با اشرافی که نسبت به ایرادات این فضا دارند درصدد رفع آن برمی‌آیند.

وی با تأکید براینکه به روز کردن علم و دانش در فضای داخلی واجب تر از سفربه کشورهای خارجی است، گفت:شناخت صحیح از فضای صنعتی کشور و ایرادات موجود و ارائه آن در کلاس های درسی یکی از مهم ترین راهکار هایی است که با استفاده از آن می توان ارتباط بین دانشگاه و صنعت را تقویت کرد.

مهمترین نکته بعد از آموزش، پژوهش است

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت مهم‌ترین نکته بعد از آموزش را پژوهش دانست و خاطرنشان کرد: اینجا دانشگاه است و آموزش و پژوهش باید درکنارهم وجود داشته باشد.

ضمن اینکه پژوهش و آموزش باید با هم منطبق باشد. درواقع خدمات ناشی از آموزش باید در پژوهش متبلور شود چون آموزش و پژوهش دو رکن اصلی هستند اما فعالیت‌های پژوهشی در برخی رشته‌ها با فرآیند آموزشی منطبق نیست.

وی با اشاره به اینکه افزایش واحدهای پژوهشی و واحدهای کنفرانس یکی از راه‌هایی است که به افزایش انطباق آموزش با پژوهش کمک می کند، خاطرنشان کرد: این راهکار باید در مقاطع ارشد و دکتری بیشتر مورد توجه قرار گیرد. همچنین افزایش تعداد رشته‌های پژوهش محور با حمایت مراکز صنعتی در دوره‌های ارشد یکی از اقدامات مناسب است که علاوه بر افزایش انطباق آموزش و پژوهش می تواند امکان تجربه فعالیت های تخصصی در مراکز صنعتی را برای دانشجویان و اسایتد اجرایی کند درحالی که متأسفانه در حال حاضر فقط تعداد کمی رشته در چنین پژوهش محور هستند.

کاشانی درنظرگرفتن سهم پژوهش و فعالیت‌های پژوهشی، تولید مقاله علمی در نظام پرداخت اساتید را یکی دیگر از اقداماتی دانست که می تواند به افزایش فعالیت های پژوهشی کمک کند و مورد توجه دانشگاه‌ها قرار گیرد.

لزوم وجود فضای گفت‌وگومحور در کلاس های درسی

وی یکی دیگر از مهم ترنی ویژگی های کلاس های درس را وجود فضای گفت‌وگو محور دانست و بیان کرد: دانشجو باید نظرات خود را بگوید و اساتید به خصوص در مقاطع ارشد و دکتری بعد از شنیدن دیدگاه‌های دانشجویان و رفع ایرادات آنها باید نظرات خود را ارائه دهد. فضای گفت‌وگو در کلاس‌های درسی به خصوص در مقاطع ارشد و دکتری وجود دارد.

کاشانی با اشاره به اینکه به روز بودن اطلاعات استاد دانشگاه یکی دیگر از راه های ارتقای افزایش کیفیت دانشگاه هاست، خاطرنشان کرد: اساتید دانشگاه ها می توانند برای بهره‌مندی از آخرین اقدامات علمی و اختراعات در کنفرانس‌ها و سمینارهای شرکت کنند.

وی همچنین افزود: بهره‌مندی از تازه‌ترین منابع علمی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که تمام اساتید دانشگاه باید به آن توجه کنند. ما باید منابع 2014 را بخوانیم نه منابع چند دهه پیش را. زمانی که من در دانشگاه UCL درس می‌خواندم، استاد مقاله همان روز را به کلاس می‌آورد و راجع به محتوای آن بحث می‌کردیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه در کنار اهمیت منابع و مطالب علمی پایه لزوم بهره مندی استاد از تولیدات علمی و تکنولوژیکی جدید به شدت احساس می‌شود، خاطرنشان کرد: دعوت از متخصصان علمی کشورهای دیگر، شرکت در کنفرانس‌ها و برنامه‌های علمی جهانی یکی از مهمترین مواردی است که امکان افزایش سطح دانش و به روز بودن اساتید را فراهم می‌کند.

سهم اساتید پیشکسوت در انتخاب دانشجویان دکتری و جذب اعضای هیئت علمی چقدر است؟

کاشانی یکی دیگر از مواردی که می تواند به ارتقای کیفی دانشگاه ها منجرشود، گفت: سهم اساتیدی که در دانشگاه جذب می‌شوند باید از سوی اساتید با سابقه و پیشکسوت مورد بررسی قرار گیرد. توانایی این افراد را می توان در جلسه ای که تز خود را مقابل اساتید پیشکسوت دانشگاه ارائه داده و آنها مورد قضاوت قرار گیرد. بسیاری از اساتید دانشگاه‌ها با وجود توان علمی بالا توان کمی برای انتقال مفاهیم و دانش به دانشجویان دارند.

وی با تأکید براینکه توان علمی اساتید باید قبل از استخدام و از سوی اساتید پیشکسوت و اعضای گروه‌های علمی ارزیابی گردد، افزود: من همیشه مثالی می زنم که استاد به عنوان فرستنده و دانشجو به عنوان گیرنده است و فضای بین این دو خط انتقال است هرکدام با مشکلی مواجه شود این سیستم دچار اشکالی می‌شود. در صورتی که فضا مهیا نباشد یا دانشجو علاقه‌ای نداشته باشد این سیستم درست عمل نخواهد کرد. اما اشکال بزرگ تر زمانی رخ می‌دهد که استاد از توان کافی برای انتقال دانش برخوردار نباشد یا سطح علمی نازل داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در ادامه گفت: انتخاب دانشجویان دکتری، ایجاد رشته جدید و تدوین سرفصل‌ دروس از دیگر مواردی است که اعمال نظر استاد و پیشکسوتان دانشگاه در آن اهمیت زیادی دارد. همچنین برای تدوین رشته‌ها نیز می توان با طرح این درخواست به اعضای گروه علمی نظر آنها را دراین مورد پرسید.

وی با اشاره به اینکه اساتید دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت در انتخاب دانشجویان دکتری نظر می دهند، اظهارکرد: اساتید در جلسه ای که دانشجویان طرح عملی خود را ارائه می کنند، توان علمی و توانمندی‌های او را ارزیابی کرده و در مورد پذیرش او به عنوان دانشجوی خود می‌دهند.

دانش آموختگان مهم ترین نیروهای تعیین کننده جامعه هستند

چهره ماندگار دوره چهارم فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها را از جمله مهمترین نیروهای تعیین کننده جامعه دانست و اظهارکرد: چون دانشگاه اندیشیدن را به دانشجویان یاد می‌دهد. دانشگاه از نظر علمی بالاترین مقام در کشور است. باید با پرورش دانشجویان و ارائه اطلاعات کامل به آنها در خصوص فضای صنعتی آنها را برای نقش آفرینی در جامعه آماده کرد. در چنین شرایطی نیاز کشور به کشورهای خارجی کم خواهد شد و حتی از بین خواهد رفت.

وی با تأکید براینکه دروسی که در دانشگاه آموزش داده می‌شود، باید فضا را برای حضور دانشجویان و نقش آفرینی آنها در جامعه آماده کند،‌افزود: شناخت صنعت و نقش آفرینی در آن از طریق انتقال ویژگی‌های شرایط صنعتی و چالش‌های آن به دانشجویان بسیار مهم است و از این راه می‌توان صنایع کشور را آباد کرد.

لزوم توجه به نیازهای رفاهی پژوهشگران و اساتید دانشگاه ها

کاشانی با تأکید براینکه حمایت دولت از اعضای هیئت علمی در حوزه‌های گوناگون از جمله مباحث مالی برای تامین و دسترسی به منابع علمی معتبر و جدید خارجی، تامین هزینه‌های معاش به خصوص تامین مسکن و حقوق متناسب می‌تواند زمینه بازگشت ایرانی ساکن کشورهای خارجی و افزایش انگیزه دانشجویان و اساتید داخلی را فراهم کند،‌گفت: بسیاری از دانشجویان ایرانی در خیلی از کشورهای جهان حضور دارند و در حال تحصیل هستند که بازگرداندن آنها به کشور و استفاده از توانایی‌ این افراد بسیار ضروری است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران با بیان اینکه کمی گرایی در حوزه‌های گوناگون آموزش عالی دیده می‌شود،‌گفت: بعد کمی و کیفی باید با هم مورد توجه قرار گیرد.

وی فراهم کردن فرصت‌های شغلی برای فارغ التحصیلان و جوانان را یکی از مهمترین اقدامات برای افزایش سطح کیفی دانست و ادامه داد: در صورتی که بازار کار ظرفیت پذیرش این همه نیروی کار را نداشته باشد و به نیروهای متخصص نیازی نداشته باشد باید تعداد پذیرش دانشجویان را نیز کاهش داد.