پژوهش در ایران انفرادی است و هیچ چالشی را حل نمی‌کند/در آموزش عالی لایه استراتژیک نداریم

عضو هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی و سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران و واحد تهران مرکزی گفت: گسستگی در نظام حکمرانی آموزش عالی کشور در "دانشگاه حل مساله" باید به صورت یک چالش بررسی شود.

به گزارش وبسایت مقاله نویسی ISI20 به نقل از ایسنا، دکتر محمدمهدی طهرانچی در اولین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی که در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار شد، پاسخ به خواسته‌های مردم نسبت به آموزش عالی را از اولویت‌های اصلاح گسستگی در نظام حکمرانی آموزش عالی کشور دانست و گفت: در کنکور امسال، عدم تناسب جدی بین رشته‌ها را داشته‌ایم. البته این مساله سال‌های قبل قابل پیش‌بینی بود.

عضو هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی، افزود: گسستگی در نظام حکمرانی آموزش عالی کشور نشان از این است که ما با مردم هم‌آوا نیستیم و مردم را درک نمی‌کنیم؛ مردمی که زمانی در قالب 580 هزار نفر داوطلب برای 155 هزار صندلی خالی در دانشگاه به رقابت می‌پرداختند. 

طهرانچی انگیزه ورود دانشگاه به کشور را با یادآوری سخنان مرحوم دکترعلی اصغر حکمت در سال 1312 نقل کرد و گفت: مرحوم حکمت در هیأت دولت وقت اظهار کرد "البته که در آبادی و عظمت پایتخت شکی نیست، ولی تنها نقص آشکار آن این است که "اونیورسته" ندارد و حیف است که این شهر نوین از این حیث از دیگر بلاد بزرگ عالم، واپس ماند. "و این شد انگیزه ورود دانشگاه به کشور.

وی در ادامه به نقد مرحوم شیخ‌الاسلام بنیانگذار دانشگاه ملی از دکتر حکمت پرداخت و گفت: مرحوم شیخ‌الاسلام، دکتر حکمت را نقد می‌کند و می‌گوید "حکمت دانشگاه را وارد کرد، دانشگاه آمد و یک فاجعه رخ داد، زیرا تا قبل از ورود دانشگاه اگر کسی می‌خواست در مناصب حکومت قرار بگیرد، اول می‌رفت دانشمند می‌شد، استاد می‌شد و بعد ادعای ظهور در مناصب دولتی را داشت".

طهرانچی با بیان اینکه رویکرد به مدرک، رویکرد جدیدی نیست و بنیان دانشگاه را در این کشور بر مبنای غلط "مدرک گرایی" نهادند، افزود: بعداز ورود دانشگاه به ایران، مدرک‌گرایی در اولویت قرار گرفت و ما همان روند را سال‌های سال ادامه می‌دهیم. هنوز هم می‌گویند اگر می‌خواهید به مجلس شورای اسلامی راه یابید، باید مدرک فوق لیسانس داشته باشید، اگر می‌خواهید در هیأت دولت راه یابید، باید مدرک دکتری داشته باشید، توجه داشته باشیم که بین فاضل و دانشمند شدن و صرفاً  دانشگاه رفتن تفاوت بسیار  وجود دارد.

طهرانچی تاکیدکرد: آموزش عالی یک مهمان از سرزمین غرب برای ایران اسلامی است؛ آموزشی که زیربنای آن توامان با تکنولوژی و مختص غرب بود.

عضو هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه رویکرد مدرک‌گرایی باید از بین برود، افزود: باید در چرخه سیاست اجرایی، با یک برنامه‌ریزی مدون، مهارت‌افزایی را جایگزین مدرک‌گرایی کنیم.

وی  با تاکید بر اینکه دانشگاه یک سازمان حل مساله است، گفت: ما در آموزش عالی لایه استراتژیک نداریم و در حال حاضر ما به هیچ وجه در رابطه با یک چالش در آموزش عالی به مساله نگاه نمی‌کنیم. ما یک آموزش عالی معلق داریم و شورای گسترش ما در لایه تاکتیک نشسته است نه در لایه استراتژیک. ما باید در پاسخ به یک چالش، اهدافی را تعیین کنیم سپس لایه تاکتیک و بعد لایه اجرا را عملیاتی کنیم.

طهرانچی افزود: لایه تاکتیک، لایه خلق راهبری پژوهش است که ما می‌خواهیم در دانشگاه آزاد اسلامی عملیاتی کنیم.

وی در ادامه ضمن مقایسه دفترچه کنکور سال 1307 و دفترچه فعلی دانشگاه، اظهار کرد: 90 سال از تاریخ اولین دفترچه کنکور گذشت و هیچ تغییری نکرده است. بحث ما  این است که اساساً همه نهادها را داریم؛ ولیکن نهادهای ناپیوسته‌ای که به سبب گسستگی، عملکرد خود را نشان نمی‌دهند.

سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران با بیان اینکه در سال 93 سیاستگذاری آموزش عالی در سیاست‌های کلان کشور اعلام شد، افزود: سیاست‌های آموزش عالی سال 93 اجرا شد و تنظیم رابطه متقابل تحصیل با اشتغال و متناسب‌سازی سطوح و رشته‌های تحصیلی با نقشه جامع علمی کشور در نیازهای تولید اشتغال یکی از بندهای مهم آن بود. سوال این است که واقعا شورای گسترش چقدر برای این کار وقت گذاشت؟ و چقدر مدل ارائه کرد؟!

وی در ادامه با طرح این سوال که چگونه می‌شود یک دانشگاه را "سازمان حل مساله" کرد؟ افزود: در پژوهش ما سازمان پژوهشی نیستیم، پژوهش ما پژوهش انفرادی است، هیچ چالشی را حل نمی‌کند، کاملا فردی به مساله نگاه می‌کنیم. اگر دانشگاه بخواهد در پژوهش وارد شود، باید سه لایه استراتژیک، تاکتیک و اجرا را داشته باشد.

وی گفت: متاسفانه در دانشگاه‌ها با نگاه پژوهش وارد نشده‌ایم، پژوهش دانشگاهی اساساً پژوهش تحصیلات تکمیلی است؛ اما دغدغه ما نسبت به مقطع دکتری صرفاً سال اول دکتری یعنی از آموزش تا امتحان جامع است. اساسا هیچ نگاهی به رساله دانشجوی دکتری نداریم. یک دانشجوی دکتری دارای 4 سال پژوهش و یک سال آموزش است. پژوهش استادان نیز در پژوهشگاه صورت می‌گیرد. دانشگاه‌ها در لایه اجرا عمل می‌کنند ولی ما در لایه تاکتیک در پژوهش هیچ نداریم. در واقع معاونت پژوهش وزارت علوم، معاونت پژوهش پژوهشگران است نه معاونت تاکتیک و برنامه‌ریزی.

بر اساس اعلام روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران، سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران با تاکید بر اینکه با ترویج، تبادل و تعامل علم و فناوری به حل مساله در دانشگاه می‌پردازیم، گفت: در حال حاضر زمان ایجاد رشته نیست، ما بدنبال آن هستیم تا در دانشگاه آزاد اسلامی، به عنوان بزرگترین دانشگاه حضوری، مسائل کلان کشور مانند ورزش، آب، سلامتی را در رساله دانشجویان اقتصاد، حقوق و ... گره بزنیم. در تلاش هستیم تا ابتدا مسائل را رهبری کنیم، سپس موضوعات را خلق کنیم  و در نهایت در کرسی‌های علمی با حضور استادان و فرهیختگان با ترویج، تبادل و تعامل علم و فناوری به حل مساله بپردازیم.